به نقل از «قدس آنلاین»

وقف‌نامه ربع رشیدی؛ تلفیق علم و فرهنگ توسط واقف

تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۱۰۳۶۳

ماجرا از آنجا شروع می‌شود که خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی که یکی از چهره‌های شاخص علم طب و سیاست در دوره چیرگی مغول‌ها بر ایران بود و در اوایل قرن هفتم و اواخر قرن هشتم هجری قمری میزیست، صاحب تمام املاک موجود در این شهرک علمی بود.

او در زمانی که همه به دنبال کسب منفعت و قدرت از حاکمان ایلخانی بودند با کنار زدن مخالفانش پزشک و وزیر دربار ایلخانی بود و ارادت خاصی به فرهنگ ایران داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از سوی دیگر خواجه فضل الله همدانی بعد از اینکه به دین اسلام گروید و مسلمان شد به مقام وزارت رسید و تصمیم گرفت برای جلوگیری از نابودی گنجینه‌های گرانبهای تحقیقات و کتاب‌های تاریخی، فرهنگی و علمی، یک مجموعه بزرگ علمی، آموزشی و پژوهشی که موسوم به دانشگاه امروزی و حتی فراتر از آن است دایر کند که نام آن نیز ربع رشیدی بود.

ربع رشیدی در حومه شهر تبریز پایتخت سلسله ایلخانان به دلیل داشتن چهار دانشکده (چهار در عربی به معنای ربع است) و سایر امکاناتی چون کتابخانه، دارالایتام، مسجد، بیمارستان، کارگاه‌ها و ... مرکزی منحصر به فرد و هم تراز با مراکز علمی مطرح دنیا قلمداد می‌شد و یک شهر علمی برای خود بود و خواجه رشید نیز برای فعالیت آن از هیچ چیزی کم نمی‌گذاشت.

خواجه برای تداوم فعالیت این مرکز ارزشمند، دارایی‌های بسیاری از شهرهای مختلف را که در دوران وزارت به دست آورده بود، وقف کرد که تنها یک نسخه خطی از این وقف‌نامه در دنیا موجود است و آن هم در کتابخانه مرکزی تبریز نگهداری می‌شود.

دو وقف شاخص ربع رشیدی

کتابخانه ربع رشیدی و بیمارستان را می توان از مهمترین و شاخص ترین وقف های خواجه فضل الله همدانیعنوان کرد زیرا از یک سو کتاب‌های خارجی از جمله کتاب‌های چینی نیز نگهداری می‌شد، در این کتابخانه دانشمندان و پژوهشگران مسلط بر زبان‌های خارجی حضور داشتند که مطالعه این نوع کتاب‌های تخصصی به زبان اصلی برای آنان امکان‌پذیر بوده و طبق مندرجات وقف‌نامه، کتاب‌ها به صورت موضوعی در خزانه یا مخزن اصلی کتابخانه نگهداری می‌شد، جایگاه کتاب‌های مربوط به علوم منقول در سوی راست و کتاب‌های علوم معقول در سوی چپ قرار داشتند و از سوی دیگر در بیمارستان (دارالشفاء) ربع رشیدی همچنین سایر بیمارستان‌های وابسته به تشکیلات علمی خواجه رشیدالدین، تعدادی پزشک خارجی، از جمله چینی به کار گماشته شد، از آنجا که ربع رشیدی سازمان علمی و آموزشی است، پزشکان فقط به امور درمانی نمی‌پرداختند.

چنان که خودِ خواجه رشیدالدین تأکید کرده است، استادان در بیمارستان‌ها به تعلیم و آموزش عملی دانشجویان نیز اشتغال داشتند.

از این «وقف‌نامه» اطلاعات دقیق و مستندی درباره نوع و چگونگی فعالیت‌های علمی، آموزشی و تشکیلات وقف، اوضاع فرهنگی عصر، همچنین ارزش خدمات خواجه در پیشبرد و توسعه امور فرهنگی و آموزشی و بعضی نکات مهم درباره احوال شخصی او به دست می‌آید.

وقف نامه دوبخشی ربع رشیدی

اگر وقف‌نامه این املاک را مطالعه کنید، به دو بخشی بودن آن پی می‌برید، در بخش اول قسمت‌های مختلف ربع رشیدی مانند روضه (مساجد زمستانی و تابستانی)، دارالشفاء، خانقاه، کتابخانه و... جزءبه‌جزء به همراه کارکنان هر قسمت و مواجب آنها ذکر شده است.

در بخش دوم در بخش دوم وقف‌نامه ربع رشیدی فقط اداره آن زمان را مدنظر قرار نداده بلکه اموال و املاک فراوانی را برای اداره طولانی مدت این مجتمع بزرگ علمی، مذهبی و فرهنگی اختصاص داده است.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: وقف نامه تبریز ربع رشیدی وقف نامه کتاب ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۱۰۳۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش یارانه اعتباری خرید کتاب هیات علمی، دانشجویان و طلاب

به گزارش خبرگزاری مهر، محمد خلج مدیر کمیته اداری و مالی گفت: معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای سیاست‌های ترویج کتاب و کتابخوانی و حمایت از نشر کشور، اقدام به توزیع یارانه اعتباری خرید سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برای اعضای هیئت علمی، دانشجویان و طلاب سراسر کشور می‌کند.

وی با اشاره به سقف یارانه اعتباری خرید کتاب ویژه دانشجویان، طلاب و اعضای هیئت علمی افزود: سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای دانشجویان و طلاب ۷۰۰ هزار تومان است که از این مقدار ۴۲۰ هزار تومان سهم مشارکت دانشجویان و طلاب بوده و ۲۸۰ هزار تومان سهم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. همچنین سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای اعضای هیئت علمی ۸۰۰ هزار تومان است که از این مقدار معادل ۴۰۰ هزار تومان سهم عضو هیئت علمی و ۴۰۰ هزار تومان نیز برعهده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد بود.

مدیر کمیته اداری و مالی ادامه داد: یارانه اعتباری خرید کتاب (بُن کتاب) صرفاً در بخش مجازی سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران قابل استفاده است و به‌صورت «اعتبار خرید» به کد ملی متقاضیان اختصاص پیدا می‌کند. برای دریافت این یارانه در هنگام درخواست نیازی به واریز وجه نیست و یارانه اختصاصی در زمان خرید کتاب محاسبه و کسر خواهد شد.

خلج در پایان گفت: اعضای هیات علمی، دانشجویان و طلاب سراسر کشور درصورتی که اطلاعاتشان از سوی مراکز ذیربط (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه‌های غیرانتفاعی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور و …) به ستاد نمایشگاه ارسال شده باشد، می‌توانند سه روز قبل از آغاز سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران (از ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳) به نشانی اینترنتی ketab.ir مراجعه کنند و پس از ثبت‌نام/ورود به سامانه نمایشگاه مجازی کتاب در قسمت پروفایل، درخواست خود را برای دریافت یارانه اعتباری ثبت کنند.

کد خبر 6095044 فاطمه میرزا جعفری